Beursontwikkelingen en de samenstelling van indices

Door: Gerbert Klop

Het herstel van de beurzen heeft zich in de zomermaanden juli en augustus doorgezet met positieve resultaten voor de belangrijkste beurzen. Bijvoorbeeld de Eurostoxx 50 (+1,36% tm 3-9) en zeker de Amerikaanse S&P 500 (+12,4%!) lieten (forse) stijgingen zien. Ook in de opkomende markten zijn zowel voor aandelen als voor obligaties positieve rendementen geboekt. Kijken we breder naar de verschillende obligatiesectoren dan zien we dat per saldo ook daar de rendementen voor de genoemde zomermaanden positief zijn geweest.

Wel zien we dat de stijgingen van de aandelenbeurzen voornamelijk binnen specifieke sectoren hebben plaats gevonden, waarbij vooral de technologiesector een grote invloed op de stijgingen van de wereldwijde beurzen heeft gehad. Deze sectorontwikkelingen hebben uiteindelijk ook hun weerslag op de samenstelling van een aantal toonaangevende indices.

Op 31 augustus is de samenstelling van waarschijnlijk de bekendste aandelenindex ter wereld, de Dow Jones-index, veranderd. Drie bedrijven die al vele jaren deel uitmaakten van de index, maken plaats voor drie nieuwelingen, een wijziging die niet zo heel vaak gebeurt. Sinds 1896 is de samenstelling van de Dow Jones-index pas 55 keer gewijzigd en meestal was de aanleiding een overname of afsplitsing van een bedrijf. Maar dit keer gaat de index flink op de schop.

De aandelensplitsing van Apple is de aanleiding voor de wijzigingen van de index. Voor elk aandeel zijn er vier in de plaats gekomen en daardoor daalt de koers van het aandeel Apple. De Dow bestaat uit maar dertig aandelen en is een prijsgewogen index en dat betekent dat aandelen met een hoge absolute beurskoers een grote stempel drukken op de hoogte en de beweging van de index. Omdat de koers van Apple daalt door de splitsing van het aandeel, zou de sector technologie een lagere weging krijgen en zelfs worden onderwogen. Om dat te voorkomen en om de index een betere weerspiegeling van de Amerikaanse economie te laten zijn, wordt de samenstelling drastisch aangepast.

De opvallendste wijziging is de verwijdering van oliemaatschappij ExxonMobil, die vervangen wordt door de aanbieder van cloudsoftware Salesforce.com. Daardoor blijft er nog maar één oliemaatschappij over in de index, Chevron. Het farmaceutische bedrijf Pfizer wordt vervangen door een van de grootste, onafhankelijke biotechnologiebedrijven ter wereld, Amgen. En Raytheon moet plaatsmaken voor conglomeraat Honeywell International.

In plaats van te kijken naar de beweging en de stand van de Dow Jones-index, gaat de voorkeur van veel beleggers en analytici uit naar de op marktkapitalisatie gebaseerde S&P 500 index.

Als we kijken naar de samenstelling van de Nederlandse beursgraadmeter, de AEX-index, dan vallen daar ook een aantal bedrijven en hun weging op. Tot aan de krediet- of bankencrisis in 2008 hadden de financiële waarden een grote weging van in totaal meer dan 30% van de index. Tegenwoordig weegt ING met circa 4,7% nog het zwaarst van de financiële waarden en ABN Amro weegt met 0,54% zelfs het minst van de 25 aandelen.

Ook in de AEX is de weging van technologische bedrijven de afgelopen jaren zwaarder geworden. Inmiddels is ASML met een weging van 15,5% het zwaarstwegende fonds geworden. Daarna volgen op enige afstand Unilever met 12%, Koninklijke Olie met 10,1%, RELX (voorheen Reed Elsevier) met 6,9%, Adyen met 6,5%, Philips met 6,4% en Prosus met 6,3%. Deze 7 aandelen bepalen dus momenteel voor ongeveer 2/3 de bewegingen van de AEX-index.