De theorie van de Zwarte Zwaan

Door: Fons Schraauwers

Met zwarte zwaan wordt in de economische wetenschap een onverwachte gebeurtenis aangeduid, een gebeurtenis die niemand van tevoren heeft zien aankomen of voorspeld. Een dergelijke gebeurtenis ontwricht alle bestaande economische modellen en kan zeer schadelijk voor de welvaart zijn. Onnodig te zeggen dat de Coronacrisis, die de wereld nu al maanden in haar greep houdt zo’n gebeurtenis is. Met de uitbraak van dit virus is het hoogst ondenkbare werkelijkheid geworden en heeft onmiskenbaar een hevig ontwrichtende werking op onze maatschappij. Los van het menselijke aspect: veel doden, ouderen die in een isolement zitten, kinderen die niet naar school kunnen, enorme druk op de zorgverlening etc. is sprake van een enorme economische schade. De economie is tot stilstand gekomen. Restaurants en cafés zijn dicht, winkeliers zitten duimen te draaien, omzetten decimeren, mensen verliezen hun baan. Er wacht ons een golf aan faillissementen en een enorme stijging van de werkloosheid. Hoe langer het duurt voordat het virus onder controle komt hoe groter de impact op de wereldeconomie zal zijn. Intussen proberen centrale overheden met noodpakketten en steunmaatregelen de economieën te steunen. Intussen is al wel duidelijk dat een recessie onafwendbaar is.

Het Centraal Planbureau heeft voor Nederland een aantal scenario’s geschetst. Deze scenario’s hanteren verschillende uitgangspunten voor de duur van de beperkingen en hoe diep de maatregelen doorwerken in de economie. In alle scenario’s resulteert dit in een recessie, het bbp krimpt in 2020 met 1,2% tot 7,7%. In het gunstigste scenario veert de economie al in het derde kwartaal al weer op en in het donkerste scenario ontstaan in de financiële sector problemen. In dat scenario zal ook in 2021 een krimp van het bbp van 2,7% optreden. In drie van de vier geschetste scenario’s is de neergang dan dieper dan in de financiële crisis van 2008/2009.

De vraag is nu of de economie een V-vormig herstel laat zien, een U-vorm of een L-vorm. Maar dat er een herstel komt, daarvan is men overtuigd. Ook uit Amerika komen sombere geluiden. De werkloosheidaanvragen stegen vorige week naar 3,3 miljoen. Een week eerder was dit nog 281.000. Ook Amerika glijdt af in een recessie, welke dieper wordt naarmate het langer duurt voordat het virus onder controle komt. Toch is er niet alleen negatief nieuws. Zo voorspellen 17 topanalisten in de zogenaamde Market Strategy Survey dat de S&P 500 eind dit jaar op 3038 punten zal staan, een stijging van ca. 20%. Het is een voorspelling. Niemand weet hoe het verdere verloop van de pandemie is.

De onzekerheid over de duur en de impact op de economie heeft grote koersverliezen op de internationale beurzen veroorzaakt. En dit in een ongekend korte periode. De AEX bereikte op 19 februari het hoogste punt van het jaar (632) om binnen één maand op 18 maart het tot nu toe laagste punt van het jaar te bereiken op 389 (intraday), een verlies van 38%. Ook de volatiliteit op de beurzen is extreem hoog. Er waren stijgingen en dalingen op één dag, welke sinds 1933 niet meer zijn voorgekomen. We sluiten het eerste kwartaal van 2020 uiteindelijk af met een AEX verlies van 21%. Ook in de USA waar de virusuitbraak enorme proporties aanneemt en de piek nog moet komen, hebben de beursindices zware averij opgelopen. Zo daalde de Dow Jones index 23% en de bredere S&P index 20%.

Hoe gaan wij om met de ontstane situatie? In de vorige Nieuwsflits maakten wij melding van het feit, dat wij van de sterk gedaalde koersen gebruik gemaakt hebben door de licht onderwogen positie in aandelen te verhogen naar neutraal. Veelal is dit gebeurd door een positie in te nemen in iShares Core MSCI World, een snel verhandelbare tracker op de wereldindex. Op basis van technische analyse gaan wij ervan uit, dat beurzen verder zullen aantrekken om vervolgens na deze tijdelijke stijging weer terug te vallen. De gedachte hierbij is om de iShares na een verdere stijging te verkopen.

Het is hoe dan ook lastig, zo niet onmogelijk, om de juiste momenten van uit- en instappen te bepalen. Ons uitgangspunt is dat beurzen altijd weer een hoogste punt zullen bereiken. Beleggen is een zaak van de lange termijn en we weten dat, na alle correcties en crashes van de afgelopen eeuw, de beurzen weer zullen herstellen. We weten alleen niet hoe snel het herstel komt. Laten we hopen dat het Coronavirus snel onder controle komt.