Marktontwikkelingen: slechte maand april voor beleggers

De maand april is een slechte maand voor beleggers geworden. Het blijkt zelfs de slechtste maand te zijn sinds maart 2020 toen de coronacrisis een fors negatieve impuls gaf aan de aandelenmarkt. De MSCI wereldindex, waarin zo’n 1600 bedrijven vertegenwoordigd zijn, daalde in de maand april met meer dan 6%. De Nederlandse AEX daalde minder hard maar was begin deze week ook weer onder de 700 beland op de eerste handelsdag van mei.

De belangrijkste factoren die op dit moment het sentiment op de beurzen bepalen zijn de inflatieverwachtingen, het beleid van de centrale banken, de oorlog in Oekraïne, Chinese lockdowns en de cijfers van bedrijven over het eerste kwartaal van 2022. Tijd om deze factoren eens nader onder de loep te nemen.

Inflatieverwachtingen

Eind vorige week is bekend gemaakt dat de consumentenprijzen in de EU in april met 7,5% gestegen zijn ten opzichte van dezelfde maand een jaar eerder. Focussen we op het Nederlandse inflatiecijfer dan ligt dit cijfer van april op een waarde van +11,2%, een percentage dat we sinds de jaren ’70 in Nederland niet meer gezien hebben. Kijken we naar de andere landen in de Europese Unie dan hebben we een van de hoogste inflatiepercentages in de Europese Unie, waarbij op dit moment alleen de drie Baltische Staten een hoger inflatiepercentage kennen. Daarbij moeten we aantekenen dat de berekeningsmethoden per land wel wat verschillen. Het Nederlandse CPB neemt in haar berekeningsmethodiek elke maand de prijs mee van een nieuw afgesloten energiecontract, hetgeen in de praktijk een Nederlandse consument niet doet.

Het wekt geen verbazing dat vooral de fors gestegen energieprijzen (+80% tov april 2021) de inflatie aanwakkeren, maar we zien inmiddels ook dat veel voedingsmiddelen en diensten een fors hoger inflatiepercentage kennen dan voorheen. De kerninflatie (geschoond voor voedsel en energie) stijgt met een kleine 4% ten opzichte van een jaar eerder. Het vraagherstel na de coronacrisis zorgt er voor dat bedrijven hun gestegen kosten tot nu toe vrij makkelijk door kunnen rekenen aan de consumenten waarbij door een aantal bedrijven zelfs de marges verbeterd worden.

Beleid centrale banken

De hoge inflatie stelt de monetaire autoriteiten, zoals de FED (VS) en de ECB (EU) voor een dilemma. Kijken we bijvoorbeeld naar de VS dan zien we dat daar de economische gevolgen van de Oekraïne crisis vooralsnog beheersbaar zijn, al heeft de inflatie wel het hoogste niveau in 40 jaar bereikt. Dit vereist verdere monetaire beleidsaanpassing.

Afgelopen woensdag kwam de Amerikaanse FED bij elkaar en werd er een renteverhoging van 50 basispunten aangekondigd, waarmee de bandbreedte voor de Amerikaanse beleidsrente op 0,75% - 1,00% komt. Deze rentestap kwam niet als een verrassing en was min of meer al ingecalculeerd door de financiële markten.

Economen en beleggers proberen juist zoveel mogelijk vooruit te kijken en daarom is de belangrijkste vraag vooral wat er verder dit jaar nog zal gaan gebeuren met de beleidsrente in de VS. Het lijkt er op dat de beleidsmakers de renteverhogingen vooruit willen halen om zo de sterke inflatie te kunnen beteugelen. Bij de volgende rentevergadering is de verwachting dat de rente weer met 50 basispunten wordt verhoogd en in de resterende vergaderingen later dit jaar nog eens met stappen van 25 basispunten. Veel economen houden er zelfs rekening mee dat er nog meer stappen van 50 basispunten gaan volgen en daarmee is de gemiddelde verwachting (bron: Bloomberg) dat de beleidsrente aan het einde van het jaar op zo’n 3% ligt. Doordat de rentes in de VS sneller stijgen dan die in Europa, stijgt de Amerikaanse dollar fors in waarde naar $1,05 per € 1.

De situatie in Europa is anders dan in de VS maar ook hier baart de inflatie de beleidsmakers kopzorgen. Het economisch herstel in Europa is minder krachtig dan in de VS, de werkeloosheid is een stuk hoger (6,8% in de EU tov 3,6% in de VS) en de economische groei wordt in grotere mate bedreigd door de oorlog in Oekraïne. Zoals het er nu naar uitziet gaat de ECB de rente in juli van dit jaar verhogen. Het opkoopprogramma van obligaties zal dan afgebouwd zijn en dit opent de weg naar renteverhogingen in de tweede helft van dit jaar. De stand van de Europese economie speelt hier nog wel een belangrijke rol in; hoe groter de schade van de oorlog in Oekraïne is, hoe voorzichtiger de ECB te werk zal moeten gaan.

Oorlog in Oekraïne en Chinese lockdowns

De oorlog in Oekraïne blijft als een donkere deken vooral boven de Europese markten hangen. Het lijkt er niet op dat een van de partijen op korte termijn de oorlog kan beslissen en door de toenemende wapenleveranties van Europese landen en de VS is Oekraïne steeds beter in staat om forse weerstand te bieden aan de Russische troepen, waardoor beide landen in een steeds hevigere strijd belanden. Rusland heeft vorige week de gaskraan naar Bulgarije en Polen afgesloten omdat deze landen de gasleveranties niet in roebels willen afrekenen. De oorlog heeft, naast het menselijk leed vooral invloed op de hoogte van olie- en gasprijzen, maar ook de prijs van bijvoorbeeld graan is fors opgelopen omdat veel graan niet geoogst kan worden in Oekraïne. De hogere prijs voor grondstoffen is één van de belangrijkste oorzaken voor de hoge inflatie waar we in Europa en de rest van de wereld mee te maken hebben.

Wereldwijde toeleveringen worden op dit moment ook verstoord door de corona lockdowns in een aantal grote Chinese steden, zoals in Beijing en Shanghai. In grote delen van de wereld gelden er geen beperkende maatregelen meer tegen corona terwijl China nog steeds kiest voor een zero tolerance beleid waarbij zeer strenge lockdowns worden ingesteld. In Shanghai mogen bijvoorbeeld tientallen miljoenen inwoners hun huis niet verlaten. De lockdowns verstoren de productieketens, bijvoorbeeld omdat steden uit voorzorg reis- en transportbeperkingen opleggen. Dit zorgt er voor dat schepen in de grote havens niet gelost of geladen kunnen worden. Tevens zorgen de lockdowns er voor dat de vraag naar olie- en gas vanuit China afgenomen is, waardoor verdere prijsstijgingen wat getemperd worden.

Bedrijfscijfers 1e kwartaal 2022

In de afgelopen weken hebben diverse grote ondernemingen wereldwijd hun cijfers gepubliceerd. Zo’n 80% van de bedrijven laat winstcijfers zien die de verwachtingen van analisten overtreffen. Maar veel van deze bedrijven geven ook aan dat ze problemen verwachten in de toelevering van grondstoffen en onderdelen, waardoor de omzet in het lopende kwartaal gedrukt kan gaan worden. De toelichting die Apple gaf op de kwartaalcijfers was hier een goed voorbeeld van.

Portefeuilles

Op dit moment voeren we geen grote wijzigingen door in onze beleggingsportefeuilles. We houden vast aan de aan de huidige verdeling over de assetcategorieën aandelen, obligaties, alternatieve beleggingen en beursgenoteerd vastgoed. Wel hebben we op fondsniveau een aantal wijzigingen doorgevoerd die in het artikel van Leendert-Jan worden toegelicht.