Marktontwikkelingen: Voorzichtig herstel in november

In de maand november zijn de verliezen van de afgelopen maanden wat terug gelopen door herstel van de aandelenmarkten en een positief rendement op de obligatiemarkten. Toonaangevende aandelenindices zoals de S&P 500 en de brede MSCI ACWI lieten een herstel van respectievelijk 5,4% en 3,4% zien. Daarbij moet worden aangetekend dat de Amerikaanse dollar juist fors terrein prijsgaf ten opzichte van de euro, waardoor het rendement in euro’s gedrukt werd. Verder daalden de rentes in november, zowel in de VS als in Europa. De 10-jaars rente in de VS daalde naar 3,79% (-/-25 bp) en die van Nederland naar 2,23% (-/- 19 bp). Dat zorgde voor positieve maandrendementen bij de meeste obligatiebeleggingen.

Belangrijke factoren die op dit moment nog steeds het sentiment op de beurzen bepalen zijn de inflatieverwachtingen, het beleid van de centrale banken en de Chinese lockdowns. Daar gaan we in deze bijdrage verder op in. Daarnaast is het ook een goed gebruik om in december alvast vooruit te kijken naar het nieuwe beleggingsjaar 2023, onder de belofte dat we daar in de volgende nieuwsbrief in januari veel uitgebreider op in zullen gaan.

‘Midterms’ en Inflatieverwachtingen

De positieve beursontwikkelingen in november worden volgens analisten vooral veroorzaakt door een tweetal factoren. De eerste is het achter de rug zijn van de midterms in de VS. Hiermee worden de verkiezingen in de VS voor het Huis van Afgevaardigden en de Senaat bedoeld die op dinsdag 8 november jongstleden zijn gehouden. Kijken we naar het verleden dan blijkt dat de periode direct na de midterms, vaak een goede periode is om te beleggen in Amerikaanse aandelen. Sinds 1950 is er geen enkele periode tussen november en december na de midterms geweest die een negatief resultaat liet zien, vaak was er juist een bovengemiddeld goed resultaat te zien.

Een tweede en waarschijnlijk ook de belangrijkste factor voor de positieve resultaten in november is de verwachting van analisten dat de piek in inflatie inmiddels achter de rug lijkt te zijn. Dicht bij huis hebben we daar al de eerste tekenen van gezien, met de publicatie van het Nederlandse inflatiecijfer (volgens de Europese HICP methode) over de maand november van vorige week woensdag 30 november. Het inflatiecijfer over november kwam uit op 11,2% en is fors lager dan het cijfer over september (17,1%) en oktober (16,8%). Hoewel het inflatiecijfer over november in absolute zin nog steeds een historisch hoog percentage is, rekent de markt er op dat dit cijfer een eerste teken is van een fors afkomende inflatie.

De belangrijkste oorzaken hiervan zijn de gedaalde energiekosten en de hogere vergelijkingsvoet van het voorgaande jaar, die een steeds grotere rol zal spelen bij de bepaling van het toekomstige inflatiecijfer. Na de prijspiek van augustus zijn de prijzen van bijvoorbeeld gas fors gedaald. Hoewel gas op dit moment nog steeds veel duurder is dan een jaar geleden, valt de vergelijking met een jaar eerder steeds gunstiger uit, omdat de prijzen een jaar geleden ook al in de lift zaten. Daarnaast zal het toekomstige Nederlandse inflatiecijfer sterk worden beïnvloed door het prijsplafond op gas en elektriciteit dat vanaf januari 2023 zal worden ingevoerd. De verwachting is dat de invoering van het prijsplafond het inflatiecijfer met wel 3% kan drukken. Ook in andere landen binnen de EU zien we de eerste tekenen van een dalende inflatie en ook in de VS lijkt het erop dat de piek in de inflatie inmiddels achter ons ligt. Belangrijk is of de beleidsbepalers van de centrale banken in de VS en EU zich al door deze eerste tekenen laten leiden of toch voorlopig nog vast zullen houden aan het pad van forse renteverhogingen om de inflatie af te kunnen remmen.

Beleid centrale banken

De centrale banken in de VS en in de EU verhogen de beleidsrentes om de groei van de economie af te remmen en daarmee de inflatie te beteugelen. Voor de komende beleidsvergaderingen van zowel de FED als de ECB worden nog verhogingen van de beleidsrente verwacht, maar waarschijnlijk wel in een wat lager tempo dan eerder. Kijken we naar de Europese beleidsrente dan rekenen analisten op een verhoging van 50 basispunten (0,5%) bij de volgende beleidsvergadering van de ECB op 15 december aanstaande. Die verhoging is minder dan de 75 basispunten van de afgelopen twee beleidsvergaderingen, omdat de markt verwacht dat de inflatiepiek inmiddels bereikt is of zelfs achter de rug is. Dat strookt overigens niet met de uitspraken van de beleidsbepalers van de ECB zelf. In november lieten ECB vice-president Luis de Guindos en het Duitse bestuurslid Isabel Schnabel nog weten dat een vertraging in het genomen rentepad onwaarschijnlijk is. De inflatie zal teruggebracht worden naar de middellange termijn doelstelling van 2 procent, ondanks de grote kans op een recessie in de Eurozone, aldus De Guindos. Over de omvang van de renteverhoging in december ging hij niet in. Dat hangt volgens De Guindos af van de komende ECB prognoses en van de komende inflatiecijfers.

Door de renteverhogingen van de ECB lijkt een recessie in Europa waarschijnlijk en volgens sommige analisten zelfs onvermijdelijk. Uit een peiling van Reuters onder economen bleek dat zij een kans zien van bijna 80% zien op een recessie in de Eurozone binnen één jaar. Daarbij wordt door de geraadpleegde economen ook voorspeld dat de Europese economie in het vierde kwartaal met 0,4% zal gaan krimpen. Of de Amerikaanse economie ook met een recessie te maken gaat krijgen lijkt nog wel wat meer de vraag te zijn. Zoals het er nu voor staat is de kans op een milde recessie volgens analisten zeker aanwezig. Of bij een (lichte) recessie de winstgroei van bedrijven op peil kan blijven is voor de markten een belangrijke vraag. Een negatieve winstgroei van bedrijven zou de aandelenkoersen onder druk kunnen zetten.

Chinese lockdowns

De Chinese economie en de Chinese aandelenmarkten hebben in de afgelopen maanden flink te lijden gehad van onder andere de coronamaatregelen van de Chinese overheid. In tegenstelling tot de situatie in de VS en in Europa speelt het coronavirus nog steeds een grote rol in het leven van de meer dan 1.4 miljard inwoners van China. In diverse steden zijn nog steeds lockdowns van kracht en worden inwoners enorm beperkt in hun vrijheid.

In de afgelopen weken was te zien dat de inwoners van grote steden in China de zeer strenge coronamaatregelen niet langer accepteerden en zelfs de straat opgingen om te protesteren. Dit is in China zeer uitzonderlijk.

Mogelijk onder druk van de demonstraties heeft de Chinese president Xi onlangs gezegd dat hij mogelijkheden ziet om de coronamaatregelen in zijn land af te bouwen. Hij voert als reden aan dat de omikronvariant, die nu het merendeel van de besmettingen in China voor zijn rekening neemt, minder dodelijk is dan de eerdere deltavariant. Inmiddels laten diverse internationale persbureaus weten dat in meerdere Chinese steden de maatregelen zijn versoepeld. Er hoeft geen negatief testresultaat meer getoond te worden in het openbaar vervoer en in parken en er hoeft niet meer dagelijks getest te worden in onder andere Peking en Shanghai. De versoepeling zorgde er voor dat er sprake is van opluchting op de Chinese beurzen en de MSCI China index in de maand november met 28% is gestegen. Gezien de forse daling van de Chinese beurzen eerder in 2022 zou dit een ommekeer kunnen betekenen voor de Chinese aandelenmarkt.

Verwachtingen 2023

Met nog enkele weken te gaan staat het wel vast dat het jaar 2022 zowel voor aandelen- als obligatiebeleggers een slecht jaar wordt. Zegt dit iets over de verwachtingen voor 2023?
Op dit moment lijkt er een betere uitgangspositie voor het behalen van rendement in 2023 te zijn. De koers-winstverhouding van wereldwijde aandelen is nu 15 en ligt daarmee onder het langjarige gemiddelde (16) en staat op het laagste niveau sinds maart 2020. Wel zijn er nog grote verschillen tussen de verschillende regio’s: de koers-winstverhouding van de Amerikaans S&P 500 staat op 17, terwijl dit bijvoorbeeld voor Europa 12 is. Chinese aandelen zijn in historisch perspectief zelfs heel laag gewaardeerd met een koers-winstverhouding van nog geen 9. Daarnaast zijn de perspectieven voor het beleggen in obligaties aanzienlijk verbeterd, zoals u ook in het andere artikel van deze maand kunt lezen. In onze volgende nieuwsbrief van januari gaan we uitgebreid in op de verwachtingen voor 2023.