Terugblik 2022

Oef. Het beleggingsjaar 2022 zit er op en het is een jaar geworden dat we niet snel zullen vergeten. Was 2021 nog een jaar van lage rente en stijgende aandelenkoersen, in 2022 draaide het sentiment 180 graden en is het een jaar geworden van een extreem sterke rentestijging en een forse daling van de aandelenkoersen. Geen enkele assetcategorie hield het ‘droog’, zowel de aandelen-, obligatie-, alternatieve- en de markt van beursgenoteerd vastgoed lieten (fors) negatieve rendementen zien.

Aandelen en obligaties in 2022

Zoemen we verder in op de aandelenbeurzen en renteontwikkeling dan zien we bewegingen die we al heel lang niet gezien hebben. Een aantal toonaangevende aandelenindices laten over 2022 de volgende resultaten zien:

Dit zijn forse dalingen in de aandelenmarkten maar in historisch perspectief zijn deze bewegingen nog niet zo heel erg bijzonder. Zeer bijzonder zijn echter wel de bewegingen in de rentemarkten in het afgelopen jaar, zowel in Europa als in de VS:

Concreet betekende deze rentestijging dat bijvoorbeeld een belegger in een 10 jaars Nederlandse Staatslening over 2022 een negatief rendement heeft behaald van -22,3% . Dat is een verlies dat niet eerder te zien is geweest. Het jaar 1999 was bijvoorbeeld ook een slecht obligatiejaar, toen leverde het beleggen in een 10 jaars Staatsobligatie bijvoorbeeld een verlies van -6,0 % op. De breder gespreide Global Aggregate index, een maatstaf voor wereldwijde obligaties, liet een negatief rendement van -16% zien.

Kijken we nu over 2022 naar een combinatie van aandelen- en obligatierendementen voor bijvoorbeeld de Amerikaanse markt, waarbij het rendement van de S&P 500 en het rendement van de 10 jaars VS Staatlening wordt uitgezet in een grafiek, zien we pas goed hoe bijzonder het combinatierendement is geweest. Het is een uitzonderlijk slecht jaar geweest dat we in de historie nauwelijks eerder hebben gezien.

Begin 2022 was er vooral de vrees voor een stijgende inflatie. De centrale banken van zowel de VS als Europa hebben lang volgehouden dat de inflatie van tijdelijke aard zou zijn, maar dat standpunt bleek steeds lastiger te verdedigen. Coronamaatregelen werden begin 2022 steeds verder versoepeld en er was een forse onevenwichtigheid tussen een enorme vraag naar goederen en diensten en het beperkte aanbod in veel delen van de wereld. Containerprijzen voor het vervoer van goederen van Azië naar Europa liepen op tot recordhoogte en dit zorgde voor prijsstijgingen bij producenten die de gestegen kosten doorberekenden.

Oekraïne en gasprijzen

Op 24 februari 2022 viel Rusland Oekraïne binnen en dat zorgde voor een kortstondig schokeffect op de beurzen. In de weken na de start van de oorlog herstelden de beurzen wel weer wat maar bleef de markt vervolgens erg beweeglijk. Gas- en olieprijzen waren in de loop van 2021 al opgelopen maar door het conflict in Oekraïne liepen de prijzen nog verder op. Zeker toen het Russische Gazprom de gaskraan naar Europa dichtdraaide ontstond er paniek in de gasmarkt en liep de gasprijs op naar een recordhoogte van bijna €350 in augustus 2022. Na de piek daalde de gasprijs weer vrij snel terug naar de niveaus van eind 2021, ondanks sabotage van de Nordstream pijplijn die gebruikt wordt om Russisch gas naar Duitsland te transporteren. De daling van de gasprijs in de laatste vier maanden van 2022 is (mede) toe te schrijven aan de afremmende economische groei en de angst voor een mondiale recessie. Uiteindelijk eindigt de gasprijs ‘maar’13% hoger dan eind 2021 maar blijkt de impact op vooral de Europese inflatie fors te zijn.

FED en ECB

Eind maart 2022 liet de Amerikaans FED het idee los dat de inflatie van tijdelijke aard was. De stevig opgelopen inflatie in de VS moest met alle mogelijke middelen bestreden worden en er werd zelfs gerefereerd aan voormalig FED voorzitter Paul Volcker die eind jaren ’70 van de vorige eeuw de beleidsrente in de VS optrok tot 20% om de hevige inflatie de kop in te drukken. Maand op maand bleek de inflatie zowel in de VS als Europa hoger te zijn dan verwacht waardoor de centrale banken genoodzaakt waren om de beleidsrente met forse stappen te verhogen. Zeker bij de bijeenkomst van centrale bankiers in Jackson Hole eind augustus wordt duidelijk dat er voorlopig niet gerekend hoeft te worden op een gematigder rentebeleid in de VS.

De FED verhoogt in 2022 in meerdere stappen van 75 basispunten de beleidsrente naar een range van 4,25-4,5% en de ECB volgt met meerdere renteverhogingen tot een beleidsrente van 2,5% per eind 2022. Met deze ongekende rentestappen steeg ook de 10 jaars-rente in de VS en Europa en werd een bloedbad op de obligatiemarkten aangericht, hetgeen eerder in dit artikel al werd beschreven. In eerdere correcties deze eeuw fungeerden obligaties nog als buffer in gemengde portefeuilles van aandelen en obligaties maar daar was door de stijgende rentes in 2022 geen sprake van.

Crypto’s

Tot slot van deze terugblik over het beleggingsjaar 2022 kijken we ook nog naar de cryptomarkt. Na enkele jaren van onstuimige groei deed in 2022 de ‘cryptowinter’ zijn intrede. Veel cryptovaluta verloren een groot deel van hun waarde en van diverse crypto’s verdampte de waarde vrijwel volledig. De waarde van de Bitcoin daalde in 2022 met -64% en veel cryptovaluta kregen in november nog een extra tik toen cryptobeurs FTX plotseling omviel. Het ontbreken van wet- en regelgeving op de cryptomarkt begon in 2022 duidelijk zijn tol te eisen.De totale marktkapitalisatie van cryptovaluta daalde in 2022 van ruim 3000 miljard US $ naar ruim 800 miljard US $ en gezien de nog steeds toenemende onrust op de cryptomarkten lijkt aan deze daling nog geen einde te zijn gekomen.

Vooruitblik 2023

Het jaar 2022 bleek voor beleggers een enorm lastig jaar te zijn geweest met waardedalingen van vrijwel alle asset categorieën. Inflatie, oorlog in Oekraïne, hogere olie- en gasprijzen en fors gestegen rentes lieten hun sporen na op de financiële markten. Maar wat zal de invloed van deze aspecten zijn op het beleggingsjaar 2023? Lees hier meer over in het artikel outlook 2023 in deze nieuwsbrief.