Terugblik op een zeer bijzonder jaar

Door: Patrick Zuijderwijk

Het is niet gewaagd om te stellen dat we in de hele wereld terugkijken op een zeer bijzonder jaar, een jaar dat niet te vergelijken is met enig ander jaar in de recente geschiedenis. Het coronavirus heeft de mensen in alle landen van de wereld geraakt en heeft een diepe impact op de mondiale economie. Ik heb het nog nagekeken maar in onze visie op 2020 (begin januari 2020) kwam het woord corona nog niet voor, terwijl twee maanden later mensen over de hele wereld werden geconfronteerd met een nieuw virus dat ons leven in 2020 voor een belangrijk deel zou bepalen. Dit toont aan hoe snel het virus begin 2020 om zich heen greep en vanuit de Chinese stad Wuhan via Italië eind februari ook in Nederland terecht zou komen. In maart sloeg de pandemie echt toe en werden er overal in Europa lockdowns afgekondigd. We herinneren ons allemaal de toespraak van Minister-President Rutte op 16 maart waarbij de forse maatregelen die in ons land waren aangekondigd verder werden toegelicht.

Verlaten winkelstraten in Nederland.

De lockdowns in Europa en in Nederland zorgden ervoor dat de economie grotendeels tot stilstand kwam en in het tweede kwartaal van 2020 was er dan ook sprake van een ongekende krimp van -/- 8,2% van het Nederlandse BBP. Tezamen met de krimp in het eerste kwartaal van 2020 kromp de economie in totaal ruim 10%. Hoewel dit schokkende cijfers zijn werden veel landen in Europa met nog veel grotere dalingen van het BBP geconfronteerd, waarbij de grootste dalingen rond 20% van het BBP noteerden (o.a. VK). Door ongekend snel ingrijpen van centrale banken, zoals de ECB, Fed en BoJ werd een nog grotere financiële ramp voorkomen. Daarnaast lieten de nationale overheden zich ook niet onbetuigd en werden op grote schaal steunprogramma’s opgetuigd waardoor bedrijven niet massaal werknemers zouden gaan ontslaan. De genomen maatregelen en een daling van de besmettingen na de eerste golf zorgden ervoor dat de Nederlandse economie in het derde kwartaal weer fors kon herstellen. Tenslotte zorgde een tweede golf in november/december er voor dat er in het vierde kwartaal weer een krimp van het BBP te zien is; het CPB rekent voor geheel 2020 op een krimp van het BBP van -/-4,2%.

De (inter)nationale beurzen werden dan ook hard geraakt door de impact van het coronavirus. Hoewel het jaar goed werd begonnen met een lichte stijging van de beurzen tot half februari, sloeg de paniek in de derde week van februari toe. In een periode van een kleine maand daalden de wereldwijde aandelenmarkten met ruim 33%, waarna er een ongekend herstel optrad dat kan worden gekenschetst als een van de krachtigste omslagen in financiële markten sinds tijden. Dit razendsnelle herstel van de markten volgde direct op het ingrijpen van de centrale banken en laat nog maar eens zien dat het timen van markten vrijwel ondoenlijk is.

Verloop AEX in 2020

Zoomen we verder in op het snelle herstel van de beurzen dan zien we dat dit in eerste instantie geen breed gedragen herstel is maar vooral werd veroorzaakt door een forse stijging van de aandelen in sectoren die juist profiteerden van de coronacrisis, zoals IT aandelen, webwinkels en farmaciebedrijven. De sectoren die de grootste koersdalingen te verwerken kregen waren de sectoren die ook het hardst geraakt werden door alle maatregelen, zoals energiebedrijven, luchtvaart, toerisme en de (traditionele) banken. Na het forse herstel van de beurzen in het tweede kwartaal, bewogen de beurzen in het derde kwartaal voornamelijk zijwaarts. In november volgde een ongekende stijging van de beurzen toen de farmaceuten Pfizer en Moderna met berichten kwamen dat zij een vaccin ontwikkeld hadden met een effectiviteit van rond de 95%. In deze stijging deden ook de aandelen mee van bedrijven die eerder hard waren geraakt, zoals aandelen in de sectoren luchtvaart, toerisme en bijvoorbeeld vastgoed. November werd voor de wereldwijde aandelenmarkten een extreem goede maand met een stijging van 9,5% (in €).

Bron: Refinitiv datastream en Rabobank

Uiteindelijk zien we dat de aandelenbeurzen goed hersteld zijn van de klappen eind maart en begin april met een plus van +4% (wereldwijd). In bovenstaande grafiek zien we echter wel dat de verschillen in performance van de verschillende sectoren groot zijn. Daarnaast zijn de verschillen tussen de verschillende regio’s groot met een negatief resultaat voor de MSCI Europa (-1,7%), een forse plus voor S&P 500 in de VS (+18,4% in $) en de Emerging Markets (+19,5%). Ook de wereldwijde obligatiemarkten lieten uiteindelijk een bescheiden positief resultaat zien waarbij het resultaat vooral werd bepaald door een positief resultaat op staatsobligaties.

Concluderend kunnen we stellen dat het voor beleggers een zeer bijzonder jaar was met forse dalingen maar ook een ongekend sterk herstel. Het jaar heeft ook aangetoond dat het belangrijk is om belegd te blijven omdat het timen van markten vrijwel onmogelijk is. Uiteindelijk is het verlies in de meeste portefeuilles goed gemaakt en laten een aantal portefeuilles een bescheiden positief resultaat zien, mede omdat we in april de weging van aandelen in de portefeuilles kortstondig verhoogd hebben. Het is goed om het bewogen jaar 2020 af te kunnen sluiten en we kijken dan ook met vertrouwen naar het nieuwe beleggingsjaar 2021.